Sự thật đằng sau thành công của nền kinh tế xe điện

Để có được thành công như hiện nay, lịch sử của loại xe này đã vượt qua không ít khó khăn. Trong đó có sự thành công của lĩnh vực xe điện du lịch. Không ai tin tưởng vào sự thành công của loại xe này, cho đến khi chúng thực sự có chỗ đứng trên thị trường. Cùng tìm hiểu về con đường phát triển và thành công cho đến hiện nay của nền kinh tế xe điện. 

Hai lần vinh quang rồi vụt tắt của nền kinh tế xe điện

Lịch sử chứng kiến hai lần xe điện vinh quang rồi lụi tàn. Điều này cho thấy, một sản phẩm muốn thành công trên thị trường sẽ phải trải qua khó khăn như thế nào?

Thất bại của chiếc xe điện đầu tiên

Chiếc xe điện đầu tiên được chạy thử trên đường phố Paris cách đây đúng 140 năm. Sớm hơn bốn năm so với dòng xe xăng được cấp bằng sáng chế cho ông Karl Benz tại Đức. 

Nguyên nhân chính khiến chiếc xe điện đầu tiên không được ưa chuộng bởi vì nhiều điểm bất cập. Những năm 1930, giá xe điện cao do chi phí sản xuất cao. Thời gian sạc lâu do công nghệ chưa được tiến bộ. Trong lúc đó, sự tiến bộ của công nghệ động cơ đốt trong. Kèm theo đó là giá xăng dầu rẻ khi đó đã từng bước tiễn xe điện vào bảo tàng.

Thất bại của chiếc xe điện thứ hai

Nguyên nhân chính của lần thất bại thứ hai này chủ yếu xuất phát từ việc thiếu lòng tin và đố kỵ. Nền kinh tế xe điện niên 2 này có thể sẽ thành công nếu có đủ sự tin tưởng. Chúng bị nghi ngờ không đủ tạo ra lợi nhuận, có khả năng gây tổn thất cho nhóm lợi ích xe động cơ truyền thống và xăng dầu.

Chính vì vậy, sự nỗ lực của nhóm xe điện không đủ sức phát triển thị trường. Đành để nhóm xe truyền thống và xăng dầu tiếp tục chiếm lĩnh. Phát súng kết liễu cho sự tồn tại của dòng xe này là việc thu hồi và nghiền nát hơn 1.000 chiếc xe điện EV1 của General Motors những năm 2002-2003.

Khẳng định thị trường của nền kinh tế xe điện với sự trở lại lần 3

Đến năm 2008, khi kẻ ngoại đạo Tesla Motors xuất hiện với việc ra đời mẫu xe điện hạng sang Roadster, mọi thách thức của ngành công nghiệp xe điện đã bị xô ngã. Elon Musk đã chứng minh xe điện là thứ loài người đang kiếm tìm.

Tư duy, công nghệ phát triển xe điện thật sự khiến nhiều người ngưỡng mộ. Hiện nay, sử dụng xe điện không còn phải lo về vấn đề sạc quá lâu.

Xe điện đang từng bước chiếm lĩnh thị trường như thế nào?

Bằng việc đưa xe điện vào thực tiễn cuộc sống. Người dùng nhận thấy được sự tiện lợi của dòng xe này. 

“Hơn hai năm nay, thường xuyên lái chiếc ôtô điện Nissan Leaf “đi cơ sở” trong công việc ở Canada, tôi càng hiểu sự ưu việt của dòng xe này. Mọi thao tác điều khiển và di chuyển đều gọn, lẹ. Nếu hết “pin”, tôi có thể ghé vào các trạm sạc xe điện được lắp đặt theo mạng lưới giao thông.

Tính trọn vòng đời, phát thải khí nhà kính của Nissan Leaf chỉ bằng ¼ so với xe chạy xăng Nissan Micra. Dù xe điện có giá đắt gấp rưỡi xe xăng, nhưng tiền điện phải trả chỉ bằng 1/5 tiền xăng.

Tại tỉnh bang British Columbia, trung bình mỗi xe điện tiết kiệm khoảng 1.800 đô la Canada mỗi năm so với xe xăng, chưa kể chi phí bảo dưỡng định kỳ hệ thống cơ khí rất nhỏ so với cỗ máy phức tạp của xe truyền thống. Cơ quan tôi đang có kế hoạch chuyển đội xe gần 100 chiếc sang xe điện mỗi khi đến kỳ thay mới với mục tiêu giảm 50% phát thải đến năm 2030.

Xe điện đang được xem như là “con cưng” tại Canada. Tỉnh bang British Columbia đưa ra mục tiêu đầy tham vọng: sau năm 2040, toàn bộ xe mới bán ra tại đây phải là xe không phát thải, nghĩa là xe dùng xăng, dầu sẽ “hết cửa” trong vòng 20 năm tới”

Chuẩn bị cho sự chiếm lĩnh thị trường của nền kinh tế xe điện

Quá trình chuẩn bị

Để hiện thực hóa mục tiêu này, chính phủ đã đầu tư hạ tầng trạm sạc nhanh và siêu nhanh, đồng thời hỗ trợ từ tiền mua xe, tiền lắp trạm sạc nhanh đến cho phép chạy làn ưu tiên trên cao tốc và ưu tiên đậu xe nơi công cộng. Chỉ sau 10 năm, British Columbia đã có 1.700 trạm sạc công cộng để phục vụ hơn 30.000 chiếc xe điện. Con số vẫn đang tăng lên chóng mặt.

Trong khu vực châu Á, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Đài Loan, Ấn Độ, Sri Lanka đã ban hành chính sách ưu tiên thu hút đầu tư chuỗi cung ứng xe điện từ vài năm trước. Trung Quốc hiện là thị trường sản xuất và tiêu thụ xe điện lớn nhất thế giới.

Điều gì làm nên sự thành công của xe điện

Tất cả các yếu tố trên chính là thiên thời. Khởi nghiệp tại thung lũng Silicon, cái nôi của nền công nghệ Mỹ là địa lợi. Tư duy khác biệt của Elon Musk, mô hình kinh doanh đột phá và đội ngũ xuất sắc là nhân hòa. Chúng tạo nên sự thành công tột bậc của Tesla.

Tôi ước tính rằng nếu có 720 ngàn chiếc Tesla Model 3 tại Việt Nam, khoảng 1,3 tỷ kWh năng lượng tái tạo sẽ không bị cắt giảm năm 2021 như quyết định vừa qua. Lượng xe này được nạp điện dư thừa trong giờ thấp điểm trưa, ví dụ từ các hệ thống điện mặt trời mái nhà. Chỉ riêng lượng điện mặt trời mái nhà hiện có của cả nước, gần 9.600 MWp, đủ cung cấp cho nhu cầu của 8 triệu chiếc xe điện.

Trong giờ cao điểm, pin của xe có thể cấp điện trong nhà hoặc phát lên lưới để giảm áp lực nguồn cung và thay thế cho việc phải huy động các nguồn điện truyền thống dự phòng. Giải pháp này thậm chí còn tạo kênh kinh doanh tốt cho người sở hữu xe điện thông qua tích trữ, mua, bán điện.

Tương lai không xa của xe điện tại Việt Nam

Nếu điều đó thành hiện thực, khí thải giao thông, nhất là tại Hà Nội và TP HCM, sẽ giảm mạnh. Và với thị trường gần 100 triệu dân, Việt Nam hoàn toàn có thể đặt tham vọng về một nền kinh tế xe điện cho riêng mình.

Như nhân loại, con đường Việt Nam chắc chắn phải đi là năng lượng sạch. Đầu tiên, có lẽ đã đến lúc từ chối những đề xuất đầu tư mới hay mở rộng sản xuất các mẫu xe đốt nhiên liệu truyền thống. Đây là cách chính phủ ngăn chặn công nghệ lỗi thời, bị loại bỏ của các nước vẫn “lăm le” tìm cơ hội sống sót tại Việt Nam như từng xảy ra với xi măng lò đứng, nhà máy luyện thép, nhiệt điện than hiệu suất thấp.

Việc chuẩn bị đưa vào hoạt động xe bus điện tại Hà Nội, TP HCM và Phú Quốc là tia hy vọng đầu tiên. Tuy vậy, việc xây dựng hệ sinh thái xe điện không thể thiếu bàn tay của các nhà quản lý. Đó là ban hành chiến lược kinh tế xe điện, định hình chính sách năng lượng sạch, ưu đãi thuế cho sản xuất và mua bán xe điện, hỗ trợ xây dựng các trạm sạc, mở rộng, nâng cấp và số hóa lưới điện.

Một ngày nào đó, khi giá xe điện tại Việt Nam không còn cao gấp hai, ba lần nước khác, tôi tin sẽ có nhiều chiếc Tesla Model 3 “made in Vietnam” lăn bánh trên đường phố Sài Gòn, Hà Nội.